کوههای بزقوش

می توان قله های بالای ۳۰۰۰ متر بزقوش را به دو قسمت قله های شرقی و قله های غربی تقسیم بندی کرد. قله های غربی تعدادشان زیاد است . 

بلندترین قله رشته کوه بزقوش به نام آق داغ در منتها الیه غربی رشته کوه است. تیم های کوهنوردی معمولا این کوه را صعود می کنند. 

دو قله آغ داغ (۳۳۰۶ متر) و قیسیر (۳۱۰۰ متر) از مرتفع‌ترین قلل این رشته‌کوه می‌باشند.

۱- راه استاندارد صعود آق داغ از سمت شمال از مسیر (سراب - روستای اسبفروشان - آب گرم الله حقی) است. در مسیر آبگرم تا قله ،"جانپناه بزقوش" که تنها جانپناه رشته کوه است قرار دارد. دو ساعت و نیم تا جانپناه و چهل و پنج دقیقه دیگر تا قله راه است.

۲- راه دیگرصعود آق داغ از سمت غرب از مسیر (سراب - روستای ابرگان - روستای چیچکلو - سد فاضل گولی) است. این مسیر صعود سه ساعته است. 

۳- راه دیگرصعود آق داغ از سمت غرب از مسیر (میانه - ترکمانچای - ورزقان - کلهر - ینگچه - چیچکلو - سد فاضل گولی) است که مسیر صعود همان مسیر ۲ می باشد.

منطقه مستعد دامداری و دارای گوسفند سرا های پراکنده بوده و گرگ و گاهی خرس در آن مشاهده می شود.

بزقوش شرقی سه قله نزدیک ۳۱۰۰ متر دارد. روستای فندق لو برای دو کوه منتهی الیه شرقی و روستای بناروان برای سومی مناسب است.

بزقوش دارای چشمه های متعدد آبگرم از جمله اسب فروشان ، بوشلو ، سقزچی ، الله حقی ، بويوك وئی، شالقون و جلده باخان می باشد . شاخه هائی از رودخانه تلخه رود يا آجی چای از دامنه های شمالی اين كوهستان سرچشمه می گيرد . ميانگين بارش ساليانه منطقه بين ۴۰۰ تا ۵۰۰ ميليمتر بوده كه اكثراً در ماه های سرد سال به صورت يخ و برف بر روی قلل منطقه انباشته شده و در فصلهای بهار و تابستان بسوی اراضی حاصلخيز مجاور جاری مي گردد.

برای صعود به قله بزقوش معمولا از دو مسیر استفاده می شود .مسير جنوبی به مبدا صعود از روستای ورنكش كه برای كوهنوردان راحت ترين راه از ميانه می باشد. مسير شمالی به مبدا صعود از روستای اسب فروشان ( اسبی سی)

موقعیت جغرافیایی: کوهستان بزرگ بزقوش واقع در مرز استان اردبیل و آذربایجان شرقی به صورت یک رشته شرقی – غربی حد فاصل بستان آباد تا نزدیک بخش کیوی خلخال امتداد دارد. 

بررسی توپوگرافی قله: خط الرأس ملایم و کمتر صخره ای بزقوش از قلل متعددی تشکیل شده است که از جمله مهمترین آنها باید از قلل تیرچایی ۳۰۲۰ متر، بیلاردان ۳۰۵۰ متر، ماقوچ داغی ۲۵۰۸ متر و قملار ۲۵۳۸ متر نام برد. آبادی هریس، اسب فروشان، اردها، قره شیران، و انباران در شمال رشته و در جنوب آن روستاهای آرموداغ، تارون، رزقان و سرخه قرار دارند.

هر چند معنای دقیق بزقوش مشخص نیست ولی عده‌ای بزقوش را ترکیب « بز(Boz) + قوش(Quş) » می دانند که در ترکی آذربایجانی معنی پرنده خاکستری می دهد. که گروهی علت این نام گذاری را شباهت خط الراس این رشته کوه از فواصل دور به پرنده ای خاکستری با بال‌های گشوده می دانند و گروهی دیگر نام آن را اقتباسی از نام پرنده ای به همین نام می دانند که بومی ارتفاعات این رشته کوه است. عده‌ای هم آن را "بُزکُش" یا همان "کئچی قیران" (به ترکی آذربایجانی: keçi qıran)‏ می دانند و معتقدند نام قدیم این رشته کوه "کئچی قیران" بوده که پس از تحریف به "بزکش" و بعد "بزقش" و "بزقوش" تبدیل شده است که این استنباط آنچنان قوی نیست. نام بوزقوش در اصل از دو واژه (بوز:buz :یخ"سرد"منجمد)و(قیش:qış :زمستان"فصل سرما) تشکیل شده و این معنا دقیق ترین معنا برای آن منطقه می باشد چون در اصل آب و هوای بوزقیش همیشه تداعی فصل سرد و یخی میباشد و معنای پرنده خاکستری و مخصوصا کئچی قیران دور از واقعیت است.

بزقوش شامل کوههایی با شیب ملایم و از سنگهای حاصل از غبارهای آتشفشانی مربوط به کوههای آتشفشانی سبلان و سهند است.حاوی معادن کشف نشده‌ای از مس است و وجود دانه‌های پیریت در این سنگها اهالی را به یاد طلا می اندازد. از نظر زمین‌شناسی این کوه‌ها خاستگاه کوهه‌ای دارند.